Nhận định, soi kèo Turan Tovuz vs Zira FK, 20h30 ngày 4/3: 3 điểm nhọc nhằn

Đột quỵ chết nhiều hơn ung thư

Theo Tổ chức Y tế thế giới, đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 3 sau các bệnh lý về tim mạch và ung thư, nhưng đứng hàng đầu về tỉ lệ tàn tật ở người trưởng thành.

Báo cáo của Tổ chức Đột quỵ thế giới (WSO) năm 2016 cho thấy, mỗi năm thế giới có 17 triệu ca đột quỵ, trong đó 6 triệu trường hợp tử vong, 5 triệu người sống sót với các di chứng gây tàn tật trong thời gian dài, thậm chí vĩnh viễn.

Tại Việt Nam, số liệu tổng hợp từ các BV có khoa thần kinh trên cả nước trong 3 năm gần đây cho thấy, số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ ngày càng tăng, từ 1,7% lên 2,5%, trong đó tỉ lệ nam giới gấp 4 lần nữ. Đặc biệt, độ tuổi bị đột quỵ đang dần trẻ hoá, từ 40 - 45 tuổi so với trước đây là 50 - 60 tuổi.

Một bệnh nhân đột quỵ điều trị tại BV Bạch Mai. Ảnh: T.Hạnh

Có khoảng 200.000 ca đột quỵ/năm (con số này tại Mỹ khoảng 74.000 ca), 50% trong số đó tử vong, cao hơn số 94.000 ca chết vì ung thư mỗi năm.

Có tới 90% bệnh nhân đột quỵ sống sót phải gánh chịu các di chứng nặng nề như liệt toàn thân, liệt nửa người, bại não, biến chứng tâm lý, tâm thần...

Ths.BS Hoàng Thị Phú Bằng, Viện Tim mạch quốc gia (BV Bạch Mai) cho biết, tăng huyết áp là nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ. Theo nghiên cứu tại Viện Tim mạch, 8/10 bệnh nhân đột quỵ lần đầu đều mắc tăng huyết áp.

Thậm chí, nghiên cứu tại BV Đà Nẵng với 754 bệnh nhân đột quỵ (76% trên 53 tuổi) còn chỉ ra 95% bệnh nhân đột quỵ có kèm tăng huyết áp. Trong số đó 48,5% bệnh nhân đột quỵ do xuất huyết và 51% bệnh nhân trong số này tử vong sau 28 ngày điều trị; 43,5% bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu và 20% tử vong. 8% còn lại không xác định được nguyên nhân.

Thay đổi lối sống 

GS Nguyễn Lân Việt, Chủ tịch Hội tim mạch VN cho biết, năm 2000, Việt Nam mới có khoảng 16% người lớn bị tăng huyết áp, năm 2009 tăng lên 25% và đến năm 2016, số liệu điều tra tại 8 tỉnh cho thấy, con số này đã vọt lên trên 47%, tương đương gần 21 triệu bệnh nhân.

Mỗi năm, số người tử vong vì tăng huyết áp mỗi năm cao hơn 10 lần số người tử vong vì tai nạn giao thông.

Một người được xác định tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu ≥ 140/90mmHg. Việc điều trị đảm bảo huyết áp mục tiêu 140/90mmHg sẽ giúp giảm các biến cố tim mạch, đặc biệt giảm đáng kể tỉ lệ tử vong liên quan đột quỵ não.

Tuy nhiên có tới gần 40% trường hợp huyết áp cao không được kiểm soát. Trong khi đó, tỉ lệ khống chế tăng huyết áp đạt mục tiêu có xu hướng giảm. Năm 2009, tỉ lệ khống chế ở mức trên 36%, đến 2015 giảm còn 31,3%.

Theo BS Phú Bằng, các nghiên cứu đã chỉ ra, cứ giảm mỗi 2mmHg huyết áp sẽ giúp giảm 10% tử vong do đột quỵ. Nếu đưa được về huyết áp tối ưu 120/80 mmHg, sẽ phòng ngừa được biến chứng đột quỵ ở hầu hết các trường hợp.

“Giải pháp ngăn ngừa đột quỵ hiệu quả nhất là kiểm soát tăng huyết áp đúng, đủ và lâu dài”, BS Bằng nhấn mạnh.

Để điều trị tăng huyết áp, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ theo y lệnh của BS chuyên khoa, có chỉ định uống thuốc theo đơn cụ thể. Huyết áp cao là bệnh phải điều trị lâu dài, thậm chí điều trị suốt đời. Nhiều bệnh nhân rất sai lầm khi dùng thuốc thấy huyết áp giảm là ngưng điều trị, điều này rất nguy hiểm.

Song song đó cần thay đổi lối sống: Giảm cân, giảm muối (dưới 5g muối/ngày), giảm mỡ bảo hoà, giảm lượng calorie trong chế độ ăn, tập thể dục đều đặn, uống rượu ở mức cho phép, bổ sung đủ canxi, kali, magie, chất xơ, ngừng hút thuốc lá.

“Thay đổi lối sống đã được chứng minh có hiệu quả giúp giảm huyết áp từ 10 - 20 mmHg, tương đương với một thuốc điều trị hạ áp”, BS Bằng khuyến cáo.

Cách đơn giản cứu người đột quỵ tại nhà

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) có thể nhận biết qua những dấu hiệu cảnh báo trước. 

Bác sĩ xác định hai mắt của G.B bị tổn thương nhãn cầu, rách giác mạc. Mặc dù trẻ được lấy dị vật nhưng nguy cơ không giữ được hai mắt. Các mảnh thủy tinh còn khiến trẻ bị dập và thủng phổi gây tràn khí màng phổi; găm vào gan, dạ dày, đầu tuỵ, ruột. Trẻ cũng bị gãy hai xương sườn.

Ê-kíp phẫu thuật tiến hành lấy các dị vật lớn, khâu nối các tổn thương. Tuy nhiên, cơ thể G.B vẫn còn nhiều dị vật nhỏ khác, cần phải tiếp tục can thiệp. Hiện tại, trẻ thở máy. Những ngày tới, bệnh nhi đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng nặng do nhiều tổn thương. 

Trong khi đó, em N.H cũng bị các vết thương thấu bụng vì mảnh thủy tinh làm rách gan, thủng ruột, dị vật ở màng phổi. Trẻ bị thương vùng mặt, mắt, cánh tay. Khi được chuyển đến Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM, em được phẫu thuật lấy dị vật, nguy cơ ảnh hưởng thị lực do tổn thương mắt.

Cả hai trẻ đang được hồi sức, tạm ổn ở giai đoạn đầu nhưng sẽ đối mặt với nhiều di chứng.

Cũng tại Bệnh viện Nhi đồng 2, một thiếu niên khác được cấp cứu cách đây một tuần do tai nạn pháo nổ. Trẻ giữ được tính mạng nhưng bị hỏng một bên mắt và cắt bỏ một tay.

Các bác sĩ cảnh báo càng gần Tết Âm lịch, các tai nạn do pháo nổ ngày càng nhiều. Trẻ em thường tò mò, hiếu động, học theo các clip dạy làm pháo nổ trên mạng. Nhiều tai nạn xảy ra với hậu quả tàn khốc, trẻ chịu cảnh tàn phế thậm chí tử vong.

Vì vậy, gia đình và nhà trường cần quan tâm, giáo dục trẻ để tránh các hành vi nguy hiểm tương tự, ảnh hưởng đến tính mạng và tương lai của trẻ. 

Kỳ tích của cặp song sinh dính đầu

Theo The Sun, khoảng 28% các cặp song sinh dính liền tử vong khi còn trong bụng mẹ hoặc sinh non, khoảng 54% tử vong trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Bởi vậy, sống sót khi chào đời đã là một kỳ tích với Ritaj và Rital. 

Cha mẹ hai bé, chị Enas và anh Abdelmagid phát hiện họ có một cặp song sinh dính liền khi thai được 6 tháng. Trong vòng 3 ngày kể từ khi hai con chào đời, anh Abdelmagid bắt đầu tìm kiếm bệnh viện có thể điều trị cho các bé.  

Bác sĩ David Dunaway đã gây quỹ để đưa hai chị em đến Vương quốc Anh thực hiện cuộc phẫu thuật vào năm 2011 tại Bệnh viện Great Ormond Street. Tổng chi phí phẫu thuật là 500.000 USD, các bác sĩ không nhận thù lao. 

Trước khi phẫu thuật, cả hai không thể nhìn thấy nhau. Cha mẹ cho các bé nhìn vào gương để thấy chị em của mình. “Đôi khi Rital đưa tay lên cố ôm lấy mặt chị còn Ritaj cố gắng nắm tay em”, mẹ hai bé nhớ lại. 

Các cuộc phẫu thuật cần phải diễn ra nhanh chóng vì Ritaj sắp bị suy nội tạng. Điều đó đồng nghĩa cả hai có nguy cơ tử vong. 

Trong một loạt ca mổ diễn ra trong 4 tháng, các bác sĩ phải cẩn thận loại bỏ màng và cắt đứt các mạch máu gắn với não của Rital nhưng được tim của Ritaj cung cấp oxy. Hai cô bé đã không gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào về mặt thể chất. 

Cuộc sống sau 12 năm mổ tách 

Hai chị em hiện sống tại nhà riêng ở Cavan (Ireland) và bước vào tuổi thiếu niên. Rital mắc chứng tự kỷ và gặp khó khăn khi học tập nên theo học tại một trường đặc biệt. Cha mẹ hai bé đều là bác sĩ, đã chuyển từ Sudan đến Ireland vào năm 2016 khi họ nhận ra rằng các con sẽ cần sự hỗ trợ của chuyên gia - điều khó có được tại quê nhà của họ. 

Họ quyết định chia sẻ về ca phẫu thuật cho Ritaj và Rital khi hai bé khoảng 6 tuổi. Họ lưu giữ cả một kho hình ảnh và video. Ritaj rất hào hứng với câu chuyện và tin rằng hai chị em có mối quan hệ đặc biệt. 

Sau 9 năm, gia đình Gaboura quyết định sinh thêm con vì họ tin điều đó giúp ích cho các con gái. Hiện tại, cặp song sinh có thêm 2 em trai là Aziz (4 tuổi) và Ahmed (2 tuổi). 

Chị Enas nói: “Tôi lo lắng không biết điều gì có thể xảy ra với các con gái khi hai vợ chồng tôi già đi. Tôi muốn có những người xấp xỉ tuổi quan tâm đến hai con bé. Tôi đã nghĩ con trai sẽ giúp đỡ con gái, nhưng thực tế ngược lại. Ritaj giống như một người mẹ của các cậu bé”. 

Có thể thấy rõ tình yêu và niềm tự hào mà Abdelmagid và Enas dành cho các con của họ. Họ cho biết điều quan trọng nhất hiện nay là các cô gái được sống đầy đủ và hạnh phúc khi làm mọi điều mình muốn.

Cặp vợ chồng châu Á sinh hai con da trắng

Bác sĩ chuyên khoa 1 Bùi Văn Nghiêm (Bệnh viện Đa khoa Vân Đình), cho biết rò luân nhĩ là dị tật bẩm sinh phổ biến, biểu hiện thường thấy là tồn tại một lỗ nhỏ ở vùng trước tai, thông vào bên trong vùng chân sụn vành tai. 

Rò luân nhĩ khi chưa biến chứng không có biểu hiện gì ngoài lỗ rò, không ảnh hưởng đến thính lực. Chính vì vậy, ở Việt Nam, tình trạng này chưa được quan tâm. Nhiều người có dị tật không vệ sinh đúng cách, dẫn đến viêm nhiễm cũng như các biến chứng nguy hiểm viêm, sưng đau, gây ra áp-xe xung quanh. Nếu bệnh nhân không điều trị có nguy cơ dẫn đến biến chứng. Tái phát nhiều lần sẽ gây viêm tai, áp-xe đường rò, viêm hoại tử sụn vành tai.

Khi thấy lỗ rò nhiễm trùng (sưng lên giống mụn nhọt), người bệnh không được dùng tay để nặn, không tự ý dùng kháng sinh.

Để phòng ngừa các biến chứng viêm nhiễm, người bị rò luân nhĩ cần giữ vệ sinh sạch sẽ hằng ngày, tuyệt đối không được bóp nặn tại vị trí lỗ rò. Nếu dịch nhầy trong đường rò không bị bít tắc, không có biến chứng viêm hay áp xe thì không cần phẫu thuật.

Riêng trong năm 2021, FPT các công ty thành viên đã triển khai 43 dự án chuyển đổi số nội bộ nhằm tự động hóa, số hóa quy trình nghiệp vụ, quản lý chăm sóc khách hàng, quản lý nhân sự, quản lý các chỉ tiêu, kế hoạch kinh doanh… giúp tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng chi phí và đóng góp 141 tỷ đồng doanh thu. 

Trong đó, nổi bật là dự án Hồ dữ liệu FPT (FPT Data Lake). Khởi động từ 2020, dự án này đã giúp ban lãnh đạo FPT quản trị thông suốt thông tin kinh doanh, tài chính theo thời gian thực, ra quyết định nhanh chóng, chính xác, bắt kịp diễn biến, nhu cầu thị trường. 

Chia sẻ về dự án này, ông Nguyễn Thế Phương - Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc Tài chính FPT cho biết: “Đây là giải pháp kết nối thông tin thuộc nhiều lĩnh vực kinh doanh từ các công ty con khác nhau, hỗ trợ quá trình ra quyết định và qua đó tăng cường hiệu quả kinh doanh”.

Kiến tạo nguồn dữ liệu đáng tin cậy duy nhất

Chia sẻ về thách thức mà doanh nghiệp từng gặp phải khi triển khai dự án Hồ dữ liệu, ông Thế Phương cho biết: “Dữ liệu không được chuẩn hóa trên các chi nhánh và các đơn vị kinh doanh khiến chúng tôi không thể nhanh chóng trích xuất những thông tin có giá trị. Điều này dẫn đến độ trễ trong công tác quản trị. Ngoài ra, khi công ty mở rộng và dữ liệu bắt đầu tăng theo cấp số nhân, các mô-đun báo cáo không thể cung cấp cái nhìn toàn diện về hiệu suất của tập đoàn và các công ty con…”

Để giải quyết “điểm đau” này, FPT đã hợp nhất dữ liệu giữa các bộ phận để cung cấp cái nhìn toàn cảnh về tất cả các đơn vị kinh doanh. Các chuyên gia sau đó đề xuất xây dựng một hồ dữ liệu lớn (data lake) dựa trên dịch vụ phân tích dữ liệu Azure Data Lake. 

Azure Data Lake tương thích với nhiều sản phẩm của Microsoft (Power BI, Data Factory và Synapse Analytics), đồng thời cho phép sử dụng các ứng dụng của bên thứ ba. 

Các chuyên gia đã thu thập và nhập dữ liệu từ các hệ thống tài chính, CRM, HR, marketing và Azure Data Factory (dịch vụ tích hợp tự động cho dữ liệu siêu quy mô) vào kho lưu trữ Azure Data Lake Storage. 

Sau đó các dữ liệu sẽ được xử lý và cung cấp cho người dùng cuối. Nhờ vậy, các bộ phận của FPT có thể truy vấn khối lượng lớn dữ liệu, có được thông tin chi tiết có giá trị để hành động ngay lập tức. 

Đơn cử, mỗi nhân viên FPT chỉ mất vài giây để tổng hợp các báo cáo kinh doanh. Ngoài ra, vì hệ thống mới hoạt động theo thời gian thực nên không cần phải tinh chỉnh để có bản tóm tắt dữ liệu cập nhật nhất theo cách thủ công. 

“Trước đây, chúng tôi tạo báo cáo mỗi tháng một lần và mất tới một ngày chỉ để giải quyết các sai lệch. Giờ đây, chúng tôi có thể truy cập thông tin mới nhất bất kỳ lúc nào, chính xác khi chúng tôi cần” - ông Thế Phương chia sẻ．

Theo các chuyên gia, Data Lake là dự án chuyển đổi số quan trọng, mang lại nhiều giá trị thiết thực cho doanh nghiệp, tiếp cận theo định hướng quản lý dữ liệu của tất cả các ngành nghề kinh doanh. 

Câu chuyện thực tế này có thể mang đến những bài học quý báu cho các doanh nghiệp Việt vẫn đang loay hoay vì “mỏ vàng” dữ liệu. 

Trọng Đạt

Trước đó, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cũng đã tiếp nhận một nam thanh niên chỉ mới 16 tuổi phải nhập viện cấp cứu vì nhét một đoạn ống nhựa mềm có lỗ vào niệu đạo.